Onderhoud houtkachel

Houtkachels moeten jaarlijks onderhouden worden. Er zijn een paar zaken die men zelf kan controleren. Slecht sluitende deuren zijn meestal te wijten aan het koord binnenin de deur dat aan vervanging toe is. Dit kan men testen door een stukje papier op verschillende plaatsen tussen de deur te steken en deze te sluiten. Indien u het papier er makkelijk tussenuit kan trekken is op die plaats het koord versleten. Sommige deuren kan men regelen waardoor ze steviger sluiten. Dit is slechts een tijdelijke oplossing. Vroeg of laat zal u het koord toch moeten vervangen.

Kijk ook even na of het glas in de deur nog goed vastzit. Na verloop van tijd kan door het steeds uitzetten en krimpen van alle onderdelen van de kachel het glas los komen te zitten. Meestal zal u dit kunnen aandraaien door middel van schroefjes. LET OP. Indien u de schroefjes te vast zet zal het glas breken. Keramisch glas is zeer goed bestand tegen hitte, maar niet tegen druk of stoten. Kijk ook even naar het koord tussen het glas en deur. Dit zal na verloop van tijd ook aan vervanging toe zijn.

Vrijwel alle houtkachels zijn uitgerust met vuurstenen. Deze stenen beschermen het staal of gietijzer tegen de zeer hoge temperaturen in de kachel. Na verloop van tijd kan het zijn dat er een steen breekt. Deze kan men makkelijk vervangen door een nieuwe. Elke speciaalzaak die houtkachels verkoopt zal u dergelijke stenen kunnen leveren. Gebroken stenen hoeven niet noodzakelijk onmiddellijk vervangen te worden. De kachel kan perfect blijven werken met een paar gebroken stenen zonder in te boeten aan efficiëntie.

Indien u een kachel van een gekend merk heeft kan men vrijwel alle onderdelen los verkrijgen. Bij minder gekende merken kan dit wel eens problemen geven. Het is misschien interessant om te informeren of een bepaald merk een magazijn in de buurt heeft of waar de fabriek zich bevind. Als dit niet te ver weg is kan u meestal rekenen op een snelle levering van onderdelen.

Kachels die uitgerust zijn met een katalysator kunnen tussen 4 en 6 jaar branden zonder dat deze katalysator moet vervangen worden. Dit kan verschillen van merk tot merk. Het regelmatig reinigen van de katalysator verlengt de levensduur. Dit kan men doen door met een zachte borstel of stofzuiger alle stofdeeltjes te verwijderen. Indien u merkt dat de katalysator scheurtjes vertoond of dat er stukjes afgebroken zijn dan moet u deze meestal vervangen.

Bij kachels in plaatstaal kan het gebeuren dat door extreem hoge temperaturen delen van de kachel vervormd worden. Deze vervorming zal slechts minimaal zijn, maar kan voorkomen. Indien men een ernstige vervorming opmerkt haalt men er best een expert bij om te laten controleren of dit normaal is. Deze vervormingen zijn niet te herstellen en in het slechtste geval dient u de kachel te vervangen.

Kachels in gietijzer hebben dit probleem niet. Indien u een gietijzeren kachel lange tijd op een extreem hoge temperatuur laat werken kan het wel zijn dat delen van de kachel scheurtjes vertonen, maar dit komt zelden voor. Het is belangrijk dat u een kachel koopt die niet heel de tijd op maximaal vermogen moet branden om uw woning op te warmen. Koop liever een model dat meer vermogen levert dan dat u nodig hebt.

Het verbranden van hout gaat steeds gepaard met vlamontwikkeling tot wanneer er alleen nog maar houtskool over is. Indien u geen vlammen ziet is er iets mis. De vuurstenen in de kachel mogen nooit zwart van kleur zijn. Hetzelfde voor de binnenkant van de kachel. Dit duid op een onvolledige verbranding. Vuurstenen moeten bruingrijs van kleur zijn. Zelfreinigend glas in kacheldeuren mag geen enkele aanslag vertonen. Niet zelfreinigend glas mag wel aanslag hebben, maar deze mag nooit zwart zijn. Mooie witte of helemaal geen rook uit de schoorsteen duiden op een goede verbranding.

Een houtvuur kan ertoe bijdragen dat de vochtigheid in de woning minder is dan wanneer men een andere verwarming gebruikt. Dit komt doordat de houtkachel zuurstof verbruikt om het hout te kunnen laten verbranden. Zeer goed geïsoleerde woningen kunnen uitdrogen doordat de toevoer van verse lucht tegengehouden wordt door de isolatie. Elk type van verwarming maakt de lucht in een woning droger, zorg gewoon voor voldoende ventilatie.

Het belangrijkste is om in de eerste plaats een goede verbranding te bekomen en in de tweede plaats om het vuur gaande te houden. Kachels die werken op elektriciteit, gas of stookolie zijn in dit opzicht veel gebruiksvriendelijker. Maar voor dit gemak betaald u in de meeste gevallen veel geld voor het verbruik aan fossiele brandstoffen.

Tijdens de verbranding van hout gebeuren er verschillende dingen tegelijkertijd. Om te beginnen zal de buitenzijde van het hout als eerste vlam vatten. Dit gaat gepaard met enige rookontwikkeling. Deze rook zal door de snel stijgende temperatuur in de kachel steeds minder worden. In het begin is deze rook donker van kleur. Gaandeweg zal hij lichter van kleur worden. Het uiteindelijke doel is om rook te krijgen die wit is of zelfs vrijwel onzichtbaar. Dit duid op een zeer goede verbranding dankzij een hoge temperatuur in de kachel en een succesvolle naverbranding van de vrijgekomen gassen.

Tijdens het toenemen van de temperatuur zal ook het restpercentage aan vocht in het hout verdampen. Indien dit niet meer dan 20% bedraagt zijn er geen nadelige gevolgen voor het brandproces. Hout dat te nat is zal “sissen” in het vuur en men krijgt een slechte verbranding. Ook de warmte afgifte van nat hout is veel minder. Na de verbranding zal het hout omgezet worden in houtskool. Deze zal rood gloeien en nog veel energie afgeven.

Het bijvullen van de kachel is makkelijk, maar moet op het juiste moment gebeuren. Men kan stellen dat hoe minder vuur er is in de kachel, hoe kleiner de houtstukken mogen zijn. Indien de kachel nog goed brand kan men makkelijk bijvullen met grote houtblokken. Zorg daarom steeds dat u een voorraadje kleinere houtstukjes heeft liggen. Als men bijvult als er nog alleen maar gloeiende houtskool in de kachel is moet men de luchttoevoer helemaal openzetten en wachten tot wanneer de kachel goed doorbrand met felle vlammen vooraleer men de luchttoevoer weer verminderd, meestal 15 tot 30 minuten afhankelijk van de houtsoort die men gebruikt en van hoeveel vuur er nog in de kachel was.

Het belangrijkste is dat men een vuur niet mag laten smeulen. Zolang er houtblokken in de kachel zijn moeten er vlammen zichtbaar zijn anders kan de temperatuur niet hoog genoeg worden om de vrijgekomen rook te verbranden. Het gevolg is minder rendement en een grotere rookontwikkeling. Kleinere stukken hout die kris kras op mekaar worden gelegd geven een hevigere en snellere verbranding dan grote stukken die compact gestapeld worden. Dit komt omdat er zich meer zuurstof bevind tussen de stukjes hout die los gestapeld worden. Compact stapelen verlengd de brandduur, maar met minder hitte.

Er zijn 2 verschillende soorten materiaal waar u uit kan kiezen. Gietijzer of plaatstaal. De hoeveelheid warmte die beide soorten kunnen leveren zijn nagenoeg gelijk. Kiezen tussen deze 2 heeft meer te maken met het verschil in uitzicht en de prijs. Gietijzeren kachels zijn meestal afgewerkt met mooie rondingen en artistieke patronen in reliëf. Esthetisch gezien zijn gietijzeren kachels mooier afgewerkt en aangenaam om naar te kijken. Ze integreren zich vlot in uw interieur en maken deel uit van het meubilair.

Voor al dit moois betaalt u natuurlijk extra. Na een aantal jaren, afhankelijk van hoe intensief u de kachel gebruikt, zal u deze moeten inspecteren op structurele problemen zoals het open komen van panelen waarlangs de kachel valse lucht kan aanzuigen. Meestal volstaat het om de bouten of schroeven van de kachel zacht aan te draaien om alles weer luchtdicht te maken. Let echter zeer goed op om niet teveel kracht te gebruiken bij het aandraaien. Gietijzer kan breken door het te strak aandraaien van bouten of schroeven.

Indien u twijfelt laat dan een vakman uw kachel inspecteren en onderhouden. Soms kan het nodig zijn om nieuwe dichtingen te plaatsen tussen de aansluitzijden van de wanden. Maar dit alles is ten zeerste afhankelijk van het gebruik van de kachel. Kachels vervaardigd uit plaatstaal zien er veel eenvoudiger uit maar zijn dan ook goedkoper.

Op het gebied van levensduur is er weinig verschil tussen beide materialen. Vraag aan de verkoper welke onderdelen men los kan verkrijgen en welke makkelijk kunnen vervangen worden. De goedkopere kachels zullen meestal minder losse onderdelen hebben dan de duurdere modellen.

Hedendaagse moderne kachels zijn ongeveer 35% efficiënter dan hun voorgangers 40 jaar geleden. Dit wil zeggen dat u tot 35% minder hout nodig heeft om dezelfde hoeveelheid warmte te krijgen. Het is ten zeerste aan te bevelen om een hoog rendement (HR) kachel te kopen. Deze werden ontwikkeld om zo veel mogelijk warmte te geven met zo weinig mogelijk hout. Sommige goede kachels kunnen tot 80% rendement halen. Een normale kachel haalt tussen 65 en 70% rendement.

Wat is het vermogen van de kachel?

Het vermogen wordt uitgedrukt in Kilowatt (Kw). Houtkachels zijn verkrijgbaar met een vermogen van 4 tot 11 Kw. Het vermogen geeft de verwarmingscapaciteit van de kachel aan. Zo zal een kachel met een vermogen van 6 Kw een ruimte van ongeveer 70 kubieke meter kunnen verwarmen. Een kachel met een vermogen van 10 Kw kan een ruimte van 180 kubieke meter verwarmen.

Bij het kopen van een kachel maken veel mensen de vergissing om te kiezen voor een model dat het grootste vermogen kan leveren. Dit kan problemen geven indien de kachel in een te kleine ruimte staat. Het beste dat men kan doen is het volgende. Eerst berekend u de inhoud van de kamer waar de kachel moet komen. (LxBxH = inhoud in kubieke meter) vervolgens stelt u zichzelf de volgende vraag: is het de bedoeling dat mijn kachel alleen deze ruimte verwarmd? Of ga ik deuren naar aanpalende kamers ook openzetten om deze langzaam mee op te laten warmen? Indien u alleen de ruimte waar de kachel staat wenst te verwarmen dan moet u een kachel kopen die hier geschikt voor is.

Wil u de aanpalende kamers ook kunnen verwarmen dan moet u uiteraard een kachel kopen die meer vermogen kan leveren. Met een zorgvuldig uitgekozen kachel is het zelfs mogelijk om een middelgrote woning volledig te verwarmen. Indien de kachel die u koopt niet voldoende vermogen kan leveren zal deze onmogelijk de kamer kunnen verwarmen. Het gevolg hiervan is dat u harder gaat stoken waardoor u zeer veel hout verbruikt, ook met een hoog rendement kachel, en dat de kachel zeer snel defecten zal vertonen omwille van de constante hoge temperatuur.

Indien uw kachel teveel vermogen heeft zal u geneigd zijn om de luchttoevoer dicht te draaien om het vuur te verminderen. Op zich is dit geen probleem maar wanneer u dit doet dan krijgt men een onvolledige verbranding waardoor er meer rookontwikkeling zal zijn. Dit zorgt er op zijn beurt voor dat er in de kachel en schoorsteen roetafzetting kan gevormd worden. De temperatuur in de kachel komt niet hoog genoeg om voor naverbranding te zorgen en hierdoor kan ook de afvoer van gassen voor problemen zorgen.

De schoorsteen moet een bepaalde temperatuur hebben om voldoende opwaartse luchtstroom te genereren. Bij kachels die heel de tijd met de luchttoevoer op minimum branden kan de schoorsteen dusdanig afkoelen dat men meer en meer problemen krijgt om de kachel aan te houden. Ook het rendement zal naar beneden gaan. Indien uw woning slecht of niet geïsoleerd is zal u een kachel moeten kopen die een hoger vermogen kan leveren om uw woning te kunnen verwarmen. Het is interessanter om eerst de woning te isoleren.